آرش شفاعی/

چهاردهمین جشنواره شعر فجر شنبه 12 بهمن سال جاری و در نخستین روز دهه فجر در زاهدان مرکز استان سیستان وبلوچستان به کار خود پایان خواهد داد.

جشنواره امسال با برنامه‌ریزی خوبی همراه بود. انتخاب به موقع دبیران اجرایی و علمی ‌جشنواره و نیز هیئت‌داوران بخش‌های مختلف موجب شد دوهفته به پایان جشنواره، جلسات تخصصی برای انتخاب برگزیدگان به نتیجه برسد و نامزدها و برگزیدگان مشخص شوند. اگرچه امسال به دلیل مشکلات مالی امکان برگزاری محافل شعری زیادی برای جشنواره مقدور نشد و به جز افتتاحیه جشنواره در اصفهان، یک محفل شعر دیگر در کرمان و بر سر مزار سپهبد شهیدسلیمانی برگزار شد و قطار جشنواره با همین دو محفل به ایستگاه پایانی خود در زاهدان رسید.

یکی از مسائلی که امسال برگزاری جشنواره را تحت تأثیر نسبی قرار داد، انتشار فهرستی از شاعرانی بود که اعلام کرده بودند در جشنواره حضور نخواهند داشت. ماجرا از آنجایی شروع شد که یکی از شاعران مقیم شهرستان با ارسال درخواستی برای پیوستن به کمپین تحریم جشنواره فجر از شاعران دعوت کرد این جشنواره و دیگر جشنواره‌های دولتی را تحریم کنند. این شاعر که خود در بسیاری از جشنواره‌ها و کنگره‌های شعر دولتی در سال‌های قبل شرکت کرده بود و حائز رتبه هم شده بود، از دیگر شاعران خواسته بود به عنوان داور و شرکت‌کننده در جشنواره شعر فجر حضور نیابند.

این پویش زمانی اعلام شد که هیئت‌داوران جشنواره انتخاب شده بودند و سرگرم داوری آثار بودند در نتیجه همه کسانی که به این پویش پیوسته بودند عملاً داور جشنواره نبودند. به عبارت دیگر کسانی اعلام کرده بودند داوری جشنواره را نخواهند پذیرفت که به عنوان داور جشنواره انتخاب نشده بودند. تنها یکی از شاعران اعلام کرد که پیشتر داوری به او پیشنهاد شده، اما او نه حضور و نه داوری کتابش را در این جشنواره دولتی نپذیرفته است. البته این شاعر قبلاً برگزیده جشنواره دولتی پروین اعتصامی‌ شده بود و اعتراضی به این جشنواره دولتی خاص نداشت.

برای شرکت در این دوره جشنواره شعر فجر کسانی امکان حضور داشتند که در سال 1397 کتاب در حوزه‌های شعر بزرگسال، شعر کودک و نوجوان و نقد شعر منتشر کرده بودند. نکته جالب توجه این است که کسانی در این پویش شرکت کردند که در این سال کتاب شعری منتشر نکرده بودند. از این جالب‌تر اینکه کسانی که حتی کتاب شعری منتشر نکرده بودند یا در ایران نبودند هم جشنواره را تحریم کردند. به عبارت دیگر کسانی که نمی‌توانستند در جشنواره شرکت کنند، در جشنواره شرکت نکردند! خوب بود اگر دوستان شاعر قصد انجام یک حرکت مدنی اعتراضی داشتند، دست‌کم در این اعتراض مدنی از شیوه فریب و جعل استفاده نمی‌کردند. خوب بود یکی از اعضای هیئت‌علمی‌ جشنواره که اعلام کرد از جشنواره کنار کشیده است، با صداقت می‌گفت زمانی از کار در هیئت‌علمی‌جشنواره کنار کشیده که این هیئت با انتخاب دبیر و داوران دیگر عملاً به کار خود پایان داده بود.

خیلی خوب است شاعرانی که امروز با صدای بلند اعلام کرده‌اند از حضور در جشنواره‌های دولتی انصراف داده‌اند، بیان کنند این انصراف برای همیشه است؟ یعنی سال آینده که کتابی منتشر کردند، باز هم در جشنواره نخواهند بود؟ ضمناً خوب است با صراحت بگویند این انصراف شامل همه ارتباطات با وزارت ارشاد است؟ شامل وام اهل‌قلم، بیمه نویسندگان و درخواست مدرک معادل هم می‌شود؟ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌هم خوب است میزان دریافتی‌ها از وام‌های اهل‌قلم و اعطای مدرک معادل را با شفافیت اعلام کند تا مشخص شود این اعتراض‌ها و تحریم‌های هیجانی چقدر صادقانه و واقعی است.